دقیقاً مشخص نیست مبدا شطرنج چیست، از کجا آمده و توسط چه کسی اختراع شده، از کدامین شهر و دیار شروع شده، آیا در یک برهه و زمان خاص پدید آمده، و همراه گذر زمان پیشرفت کرد است؟. این پرسشها و خیلی سوال های دیگر ذهن بسیاری افراد و مورخان برجسته شطرنج را مشغول کرده است. بیشترین دست نوشته های قبول شده، حاکی از آن است، که شطرنج در 600 م، در هند ظاهر شده است، و بسرعت در پارس شایع شد، در حدود 800 م، در فرهنگ عرب جا گرفت. اما اینجا موضوع مهم اینست، که هند منظور استان هند ایران است، نه کشور هندوستان،در کشور هندوستان و ادبیات آنجا زودتر از هزاره دوم میلادی هیچ اثر از شطرنج وجود ندارد.